Bekkeninstabiliteit

Het bekken bestaat uit drie botstukken: de linker en rechter bekkenhelft met daartussenin aan de achterzijde het heiligbeen (sacrum). Deze botstukken worden op drie plaatsen met elkaar verbonden. Er zijn dus drie gewrichten. De verbinding aan de voorkant tussen de twee bekkenhelften is het schaambeen (symfyse). Aan de achterkant komen de beide bekkenhelften samen aan weerszijden van het heiligbeen, de sacro- iliacale gewrichten of wel SI- gewrichten.

De verbindingen van het bekken worden bij elkaar gehouden door banden. Tijdens de zwangerschap verweken de banden in het hele lichaam; dit gebeurt waarschijnlijk door een zwangerschapshormoon. Deze verweking vindt plaats bij alle gewrichten. Soms kan dit zelf gemerkt worden doordat de persoon beweeglijker wordt in de gewrichten. De knie of elleboog kan meer gestrekt worden dan normaal. De verweking vindt ook plaats bij de bekkenverbindingen. Er ontstaat dus een grotere beweeglijkheid. Voor de bevalling is dit gunstig omdat de baby dan beter het bekken kan passeren. Alleen bij sommige vrouwen is er een overmatige verweking, waardoor het bekken té soepel en té beweeglijk wordt. Het gevolg kan zijn dat de banden overbelast raken en soms beschadigd op momenten dat er grote krachten op het bekken inwerken, zoals bij zwangerschap en bevalling. Deze klachten worden dan bekkeninstabiliteit genoemd. Het bekken is instabieler geworden door verweking van de banden. Rond de twintigste week van de zwangerschap kom je onder invloed van het zwangerschapshormoon en daarom is dat het moment waarop vrouwen klachten kunnen krijgen.
 
Symptomen
Door de bekkeninstabiliteit ontstaat vaak pijn ook wel bekkenpijn genoemd. Deze pijn bevindt zich meestal op het schaambeen en aan de achterzijde bij een van de SI- gewrichten. Ook pijn in de heupen en aan de achterzijde van het been komen vaak voor. Wat heel typisch is voor bekkeninstabiliteit is de ‘waggelgang’, je gaat breder lopen. Vrouwen geven zelf vaak aan dat ze anders zijn gaan lopen. De pijn treedt vaak op in bepaalde houdingen, dit is vaak bij het omdraaien in bed, traplopen, lopen, staan, tillen, opstaan uit een stoel of bed, seks of bij het spreiden van de benen. Ook is er vaak sprake van startpijn. Na langere tijd in een bepaalde houding te hebben gezeten is er stijfheid waardoor duidelijk op gang moet worden gekomen. Soms wordt er een krakend geluid ter hoogte van het schaambeen bij het bewegen gehoord. Aan de binnenzijde van de benen treedt ook vaak pijn op doordat de benen krampachtig bij elkaar gehouden worden.
 
Oorzaak
De bekkeninstabiliteit ontstaat dus door een verweking van de banden, waardoor men beweeglijker wordt in de gewrichten. Maar het kan ook wezen dat vrouwen voor de zwangerschap al hypermobiel waren, waardoor er dus al een grotere beweeglijkheid aanwezig is. Het is niet wetenschappelijk bewezen maar men denkt er ook aan dat veel sporten op jonge leeftijd, met name turnen en ballet, ermee te maken zou kunnen hebben. Hierdoor zouden de Si- gewrichten geen hobbelige maar vlakken gewrichtsvlakken hebben, waardoor de beweeglijkheid in de gewrichten toeneemt. Ook cultuur zou invloed kunnen hebben op het ontstaan van bekkeninstabiliteit. De klachten komen in Nederland veel voor en ook bijvoorbeeld in de Scandinavische landen, terwijl er ook veel landen zijn waar er niets over bekend is. Er is ook nog een mogelijkheid dat de leeftijd waarop een vrouw haar eerste kind krijgt van invloed is op het ontstaan van bekkeninstabiliteit. Hoe hoger de leeftijd hoe groter de kans op bekkeninstabiliteit.
 
Behandeling
Bekkeninstabiliteit is een specifieke klacht. Om deze te kunnen behandelen moet je er veel van weten. Het is belangrijk je lichaam aan te voelen tijdens de zwangerschap. Wanneer er klachten ontstaan kun je dit het beste even bespreken met de verloskundige of gynaecoloog. Zij weten of jouw klachten met bekkeninstabiliteit te maken hebben. Blijkt dat er bekkeninstabiliteit geconstateerd is volgt er een programma. De volgende punten zouden hierin voor kunnen komen:

  • Goede voorlichting over de manier van bewegen en de beste houdingen.
  • Goede voorlichting over het gebruik van een bekkenband.
  • Een goed oefenprogramma, dat consequent en regelmatig wordt uitgevoerd en dat dit goed begeleidt wordt.
  • Een gespecialiseerde fysiotherapiebehandeling.
  • Een goede begeleiding bij de bevalling.
  • Een adequate behandeling na de bevalling door de fysiotherapeut.
  • Een goede begeleiding bij het uitbouwen naar de normale dagelijkse bewegingen.
  • Een goede begeleiding bij het weer gaan sporten in de vorm van conditietraining.
  • Het accepteren van de klachten is een belangrijk aspect. Wanneer de bekkeninstabiliteit geaccepteerd is kan er wat aan gedaan worden. Dit moet je zelf doen want een ander kan het niet voor jouw doen maar je hier alleen in begeleiden.

 
Als je lichaam aangeeft dat iets niet meer kan moet je hiernaar luisteren. Om de klachten niet te verergeren moet je tijdens de zwangerschap alles even rustiger aan doen. Loop wat langzamer, fiets iets minder, buk langzamer etc. Stop voor de pijngrens. Het gebruik van een bekkenband kan helpen tijdens de zwangerschap. Deze geeft steun op het bekken en houdt het bekken in balans. Binnen enkele dagen moet het effect van de bekkenband merkbaar zijn. Wanneer je een groot stuk moet lopen bijvoorbeeld kun je de bekkenband omdoen. Je moet niet afhankelijk worden van de bekkenband. Doe hem dus alleen om wanneer dit echt nodig is. Verdeel de zware activiteiten over meerdere dagen. Het is echt niet het einde van de wereld als je een dag later gaat stofzuigen. Een goede maat is herstel van de pijn binnen 36 uur. Duurt het langer dan is het te gek wat je gedaan hebt. Vaak voel je na een activiteit pas of het pijn heeft gedaan. Onthoud de activiteiten waarbij je pijn hebt gehad om dit in het vervolg te kunnen vermijden.

Bij het uitvoeren van bewegingen is het heel belangrijk om altijd eerst je spieren rond het bekken te spannen voor je de beweging uitvoert, om goed door te ademen tijdens de bewegingen en denk aan de symmetrie tijdens het bewegen. Bij veel bewegingen zijn er tips hoe je deze het beste kunt uitvoeren. Het gaat hierbij voornamelijk om het liggen, het in en uit bed komen, het zitten, het opstaan uit de stoel en gaan zitten, het staan, het lopen, het traplopen, het aan- en uit kleden, keukenwerkzaamheden, het vrijen en het autorijden. Hier volgen enkele tips:
 

  • Liggen en slapen
    Als u ’s nachts last hebt, kunt u een kussen tussen uw knieën en enkels leggen. Zijligging is vaak een plezierige houding.
  • In en uit bed komen
    Bij het uit bed komen kunt u het beste proberen op uw zij te rollen met uw knieën tegen elkaar aan. Als u dan uw voeten buiten het bed steekt, kunt u zich daarna met uw armen opduwen tot u zit, en vervolgens opstaan.
  • Zitten
    Zitten is vaak een probleem. Het lijkt soms alsof er geen stoel te vinden is die lekker zit. Probeer heel bewust eens een aantal stoelen uit: hoge, lage, zachte en harde. Elke vrouw heeft zo haar eigen voorkeur. Sommige zwangere vinden het prettig om op een tuinstoel te zitten. Wat u zelf prettig vindt, is het belangrijkst.
  • Staan
    Langdurig staan op een plaats is vaak een probleem. Vaak is de beste oplossing het staan te vermijden door te gaan zitten of te gaan lopen. Als dit niet mogelijk is, dan kan het afwisselen van houding plezierig zijn.
  • Trappenlopen
    Als trappenlopen problemen oplevert, probeer dan eens zittend de trap af te gaan. Ook kunt u iedere keer dezelfde voet bijtrekken per trede. Achter uit de trap op en af is een andere oplossing.
  • Aan- en uitkleden
    Instapschoenen kunnen veel ongemakkelijke bewegingen besparen, evenals zittend aan- en uitkleden.
  • Vrijen
    Probeer bij gemeenschap een houding te vinden waarbij u uw benen niet extreem spreidt. Zijligging blijkt vaak een plezierige houding.
  • Keukenwerkzaamheden
    Zitten op een kruk met wieltjes is minder belastend dan de hele tijd opstaan en gaan zitten. Duw de kruk wel naar achteren met uw voeten, maar probeer niet al zittend op deze manier de kruk naar voren te halen.
  • Autorijden
    Bij het instappen kunt u een plastic zak op de stoel leggen. U gaat hierop zitten met uw knieën bij elkaar en al draaiend, met het plastic op de stoel, haalt u uw benen naar binnen. Om onder het rijden niet van de stoel te glijden, moet u de plastic zak wel verwijderen. Bij het rijden kunnen snelle bewegingen van de voet (remmen) pijnlijk of onmogelijk zijn.

 
Vraag dit aan de verloskundige of aan je fysiotherapeut. Ook verwijs ik hiervoor naar het boekje van Josée Busnel: Bekkeninstabiliteit. Hierin staan veel handige tips en adviezen.
 
Fysiotherapeutische begeleiding
Heel belangrijk is om de spieren in en rondom het bekken te trainen en in conditie te houden. Tegen de verweking van de banden valt niets te doen maar door de spieren te trainen kunnen deze een deel van de stabiliteit over nemen. We praten dan over de bekkenbodemspieren, de dwarse en schuine buikspieren, de bil- en beenspieren en de arm-, borst- en rugspieren. Deze spieren kunnen onder begeleiding van een fysiotherapeut getraind worden en ook thuis kunnen hiervoor oefeningen gedaan worden.

Ook kan de fysiotherapeut massage geven ter ontspanning van het bekkengebied. Dit kan pijnverlichting geven.

Voor de keuze van de juiste bekkenband die voor jou het meest geschikt is het belangrijk met de fysiotherapeut te overleggen. Als een band te los of te strak zit heb je er niets aan. Deze moet dus aangemeten worden. Door de band om het bekken heb je meer stabiliteit, waardoor je beter kunt bewegen en tegelijkertijd minder pijn hebt.
 
Tijdens de bevalling
Een vrouw met bekkeninstabiliteit heeft bij de bevalling meer kans om de banden te beschadigen dan een vrouw die nergens last van heeft. Aan de ander kant zijn deze klachten ontstaan door extra soepelheid van de banden rond het bekken, waardoor je mag aannemen dat de baby makkelijker door het bekken heen gaat en niets een vlotte bevalling in de weg staat. Een nadeel van de snelle bevalling is wel dat door extra druk op de banden de kans op beschadiging toeneemt. Daarom is het belangrijk je goed voor te bereiden op de bevalling. Voorlichting over wat je het beste kunt doen tijdens de bevalling van de verloskundige of gynaecoloog is hierbij van belang. De mensen rondom de bevalling moeten weten dat er bekkenklachten zijn. Een zwangerschapscursus of oudercursus kan een belangrijke rol spelen in de voorbereiding. Ga hier samen met je partner heen om beide voorbereid te zijn op wat komen gaat. Doordat je partner voorbereid is kan hij jou rustiger tegemoet treden en zorgen dat je vertrouwen blijft houden in het hele proces. Informeer bij de verloskundige of gynaecoloog.
 
Na de bevalling
In deze periode komt aan het licht of er hormonale of mechanische instabiliteit is. Hormonale instabiliteit is bekkeninstabiliteit die ontstaat door de verweking van banden waarschijnlijk door bepaalde hormonen. Mechanische instabiliteit wil zeggen dat er tijdens de bevalling schade is ontstaan aan het bekken. Meestal zal het gaan om hormonale instabiliteit.

Na de bevalling is rust een noodzaak. Maar met rust wordt niet bedoeld de hele dag op bed liggen. Doe je dit wel kun je klachten erbij krijgen zoals trombose en botontkalking. Even staan of zitten is al belangrijk. Ook in bed kun je de dwarse buikspieren en de bekkenbodemspieren blijven trainen. Deze spieren helpen om de bewegingen in het dagelijks leven weer goed en pijnvrij te kunnen uit voeren. Neem niet te snel je oude levenspatroon weer over want dan kunnen de klachten weer terug komen. Volg de voorgeschreven regels op! Ook de periode na de bevalling moet je het kind niet zelf tillen en uit bed halen of in bad stoppen. Deze belasting is op dit moment nog te groot. Laat je partner of de kraamhulp dit doen!


Op onze website maken wij, en derde partijen, gebruik van cookies.
Dit, om de diverse functionaliteiten op deze website mogelijk te maken, om inzicht te verkrijgen in het bezoekersgedrag op onze website.

Door op de ‘Akkoord’ button te klikken, gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies zoals omschreven in onze privacy- en cookieverklaring

Deze website maakt gebruik van:


Voor meer informatie kunt u onderstaande documenten bekijken: