Knieklachten

Door de bouw en functie is het kniegewricht een zeer kwetsbaar gewricht. Door veel factoren kan het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid van de knie verstoord worden. Als de belasting hoger wordt dan de belastbaarheid ontstaan er klachten. De belastbaarheid kan tijdelijk verlaagd zijn t.g.v. een trauma. Veel voorkomende traumata zijn: meniscus- en kniebandletsel. Deze twee aandoeningen vielen vroeger onder de naam ‘voetbalknie’ maar door het invoeren van de kijkoperatie is het nu goed mogelijk onderscheid te maken tussen de verschillende letsels

 
Meniscusletsel
Het boven en onderbeen scharnieren in de knie op twee gewrichtsvlakken. Deze gewrichtsvlakken worden ieder bedekt met een halvemaanvormige structuur van vezelig kraakbeen. Deze structuren worden de binnen- en buitenmeniscus genoemd. De meniscus heeft drie functies:

• Het vergroten van de gewrichtsvlakken.
• Schokdemper.
• Het versoepelen van de rol- en glij beweging in de knie.

 
De meeste letsels aan de meniscus ontstaan als het lichaam draait en de voet geblokkeerd wordt. Hierdoor komt de knie in een uiterste stand en komen er abnormaal grote krachten op de menisci waardoor deze kunnen scheuren. Als er een klein stukje van de meniscus los komt in de knie dan kan de knie ‘OP SLOT’ raken. De knie kan dan zowel actief als passief niet meer worden bewogen. Dit wordt veelal als zeer pijnlijk ervaren.
 
Symptomen
Bij een gescheurde meniscus zijn de klachten afhankelijk van de grootte en de plaats van de scheur. Een veel voorkomende klacht is dat men het gevoel heeft door de knie te zakken. Bij het buigen en strekken kan er een klikkend geluid aanwezig zijn. De op slot zittende knie komt dan met een klik uit het slot. Meestal moet er een operatie aan te pas komen om een duidelijke diagnose te kunnen stellen. Bij deze operatie wordt er gekeken of de meniscus gelijmd kan worden of zal moeten worden verwijderd. Een meniscusletsel gaat bijna altijd gepaard met bandenletsel.
 
Oorzaak
Als de knie beschadigt is kan een normale belasting al pijnklachten veroorzaken. Overbelasting van een gezonde knie zorgt ook voor pijnklachten. De volgende factoren zorgen voor een verkeerde belasting van de knie en kunnen leiden tot een versnelde slijtage van de meniscus:

• Het dragen van verkeerd schoeisel waardoor er een standsverandering komt in de voet en knie.
• Verminderde spierkracht b.v. na een operatie.
• Toegenomen belasting b.v. door veel traplopen of fietsen.
• Overgewicht kan zorgen voor een te zware belasting.
• Veranderde trainingbelasting.
• Een verkeerde stand van de benen. Varus of Valgus stand (X of O Benen) zorgt voor
  overbelasting van de knie.

 
Bandenletsel
De banden in de knie geleiden de gewrichtsbeweging en zorgen voor stabiliteit. Er zijn in de knie vier hoofdbanden:

• De mediale banden (rood).
• De laterale banden (roze).
• De voorste kruisband (geel).
• De achterste kruisband (blauw).

 
Ad 1) Letsel aan de mediale banden (aan binnenzijde van de knie) is naast meniscusletsel de meest voorkomende aandoening aan de knie. Letsel ontstaat door bijvoorbeeld hard in de grond schoppen, tegen een geblokkeerde bal trappen of draaien met het bovenbeen terwijl het onderbeen gefixeerd blijft aan de grond (dit zien we vaak bij skiërs). De mediale banden kunnen verrekt raken of zelfs scheuren. Deze aandoening is heel goed door de fysiotherapeut te behandelen en er is vaak geen operatie noodzakelijk.

Ad 2) Letsel aan de laterale banden (aan de buitenzijde van de knie) komt veel minder regelmatig voor en gaat meestal alleen gepaard met meniscus of kruisband letsel. Een grondig onderzoek is bij dit letsel vereist.

Ad 3) Voorste kruisbandletsel komt vaak voor bij wintersporters en is een vrij ernstige aandoening. Door het scheuren van de kruisband word de knie zeer instabiel en dit kan de slijtage van de meniscus bevorderen. Bij 10 tot 20 procent van de gevallen is een kruisband plastiek (operatie waarbij een verloren gegaan of misvormde kruisband opnieuw wordt gevormd) direct nodig de rest van de gevallen hoeft niet meteen geopereerd te worden. Om de paar weken moet de stabiliteit getest worden en als er niet genoeg vooruitgang in het herstelproces te zien is, kan er als nog worden besloten om te opereren. Een voorste kruisbandletsel heeft een lange revalidatie tijd en een intensieve begeleiding van de fysiotherapeut nodig om tot een zo goed mogelijk herstel te kunnen komen. Tijdens de revalidatie wordt er vaak een brace gedragen om de knie zo goed mogelijk te ondersteunen.

Ad 4) Achterste kruisbandletsel komt zeer weinig voor. Letsel aan de achterste kruisband ontstaat door een harde klap tegen de voorkant van de knie. Net als bij letsel aan de voorste kruisband is hierbij een zeer intensieve revalidatie nodig en soms een operatie.

 
Maatregelen die je zelf kunt treffen na het trauma
Kan u na het trauma uw been nog helemaal strekken, en er met uw volle gewicht op staan en kan u dat de volgende dag ook nog dan valt de blessure waarschijnlijk wel mee. Is de pijn direct na het trauma zeer heftig en wordt de knie snel dik (binnen 20/30 min) dan is deskundige diagnose vrijwel altijd noodzakelijk. Is er op dit moment geen arts of fysiotherapeut aanwezig koel de knie zelf dan zo snel mogelijk met een zak ijs of een cold pack. Hou de pakking er minstens 30 minuten op en doe er wel een theedoek tussen! Dit vermindert de zwelling en vergemakkelijkt later de diagnose. De knie blijft als hij niet al te dik is ook beter beweeglijk. Dit is belangrijk voor het herstel. Als je je been niet veel gebruikt verslappen je spieren en met name de mm. quadriceps. Deze groep spieren zit aan de voorkant van het bovenbeen en zorgen voor stabiliteit om het knie gewricht en moet dus sterk blijven. Train deze door zover mogelijk je knie te strekken en te buigen. Dit mag niet té veel pijn doen!. Herhaal dit een paar keer per dag.
 
Behandeling van de fysiotherapeut

De fysiotherapeut richt zich op de volgende punten.

• Vermindering van de pijn.
• Verminderen van de zwelling.
• Het behouden van de spierkracht.
• Het vergroten van de bewegelijkheid.
• Het verbeteren van de coördinatie.
• Wat kan u zelf doen.

 
Het belangrijkste is dat het balans tussen belasting en belastbaarheid weer wordt hersteld. Dit kan op verschillende manieren. Er moet dus worden gekeken naar de aanleiding van het letsel. Om de klachten niet te laten toe nemen moet de belasting in ieder geval omlaag. Dus…

• Zo weinig mogelijk fietsen.
• Fietsen met een licht verzet, zeker tegen de wind in.
• Probeer uw fietszadel zo hoog mogelijk te zetten zodat de buiging van de knie klein blijft.
• Zo min mogelijk traplopen.
• Trainingsarbeid en sportactiviteit aanpassen.
• Ga na of uw schoenen nog goed zijn, m.n. bij het hardlopen.
• Als u lang moet zitten buig dan de knieën niet te ver en te veel.
• Probeer niet te lang in een houding te blijven zitten en af en toe de benen te strekken.