Multiple Sclerose

Multiple Sclerose, afgekort MS, is een ziekte van het centrale zenuwstelsel (Hersenen en Ruggenmerg). Het is een misverstand om te denken dat MS een spierziekte is. MS kan wel verlamming van spieren tot gevolg hebben, maar het blijft een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Multipel betekent veelvuldig en sclerose betekent verharding. MS is een chronische ziekte, dat wil zeggen dat de ziekte niet meer overgaat. MS treft voornamelijk jonge mensen.

In Nederland lijden ca. 15.000 mensen aan MS. Ieder jaar komen daar zo’n 350 nieuwe patiënten bij. Opvallend is dat MS vaker voorkomt in landen met een gematigd klimaat zoals in de Noord-Europese landen, Noord-Amerika en Canada. Er geldt echter ook een verhoogd risico op het krijgen van MS in landen waar de meerderheid van de bevolking afkomstig is uit Noord-Europa, zoals in het geval van Australië en Nieuw-Zeeland.

De leeftijd waarop de eerste ziekteverschijnselen zich voor doen ligt tussen het twintigste en veertigste levensjaar. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en begint bij vrouwen ook op een eerdere leeftijd. MS openbaart zich met vage klachten zoals: vermoeidheid, plotseling slecht zien, krachtsverlies in armen en benen en gevoelsstoornissen. Een van de zaken die het leven met MS onzeker maken is het feit dat het verloop van de ziekte moeilijk voorspelbaar is. Wat voor de één geldt, geldt vaak niet voor de ander. Bij iedere persoon heeft MS zijn eigen kenmerken.

Er zijn patiënten die enkele malen problemen met hun gezichtsvermogen hebben gehad, hiervan herstellen en hun verdere leven geen last meer hebben van de aandoening. Daar staat tegenover dat er ook patiënten zijn die binnen enkele jaren gebruik moeten maken van een rolstoel. De meeste MS patiënten hebben een vorm hier tussenin. Naast de angst voor een typische MS aanval, wordt het onvoorspelbare verloop door iedere MS patiënt als dreigend ervaren.

Het centrale zenuwstelsel kunt u zien als een telefooncentrale. Hier worden alle verbindingen in het zenuwstelsel geregeld. Hier komen signalen van de buitenwereld aan en wordt er op gereageerd. Als je bijvoorbeeld je hand verbrand dan schiet er een pijnsignaal via je ruggenmerg naar je hersenen en van je hersenen schiet er weer een signaal terug naar je hand waardoor je je hand terugtrekt. Dit gebeurt allemaal razendsnel en u hoeft hier niet bij na te denken.

Bij MS patiënten komt het signaal niet goed of helemaal niet over. Dit komt door beschadigingen in de zo genoemde witte stof van het ruggenmerg. Deze witte stof bevat zenuwbanen die de verbinding maken tussen het centrale zenuwstelsel (ruggenmerg en de hersenen) en het perifere zenuwstelsel (de zenuwen in de armen en benen). Deze beschadigingen worden littekens genoemd en ontstaan in de isolatie laag van de zenuwbanen. Om elke zenuw ligt een laag cellen, deze laag zorgt er voor dat het signaal dat de zenuw moet vervoeren niet verstoord wordt. Deze laag heet de myeline schede. Als er een ontsteking is geweest in deze myeline schede ontstaat er een litteken. Dit litteken zorgt voor storing van het signaal. De plaats van het litteken is erg bepalend voor de klachten die er ontstaan. Omdat de littekens overal in de witte stof kunnen ontstaan zijn de klachten nogal verschillend. Ook is de plaats waar de littekens ontstaan niet te voorspellen en dus ook het verloop van de ziekte niet.
 
Symptomen
De volgende klachten en verschijnselen kunnen bij MS ontstaan:

  • Motoriek: krachtsverlies, spasticiteit, krampen, stijfheid.
  • Sensibiliteit: tintelingen, prikkelingen, doofheid, pijnaanvallen, gevoelsstoornissen zoals koude voeten, spierpijn.
  • Coördinatie: trémoren, spraakstoornis, duizeligheid, draaiduizeligheid.
  • Hersenstam: zenuwpijn, gevoelsstoornis in het gezicht.
  • Gezichtsvermogen: zenuwontsteking aan een of beide ogen, oogsiddering, dubbelzien.
  • Blaas: toegenomen aandrang, achterblijven van urine, incontinentie.
  • Seksueel: libidoverlies, impotentie, genitale pijn, vermindering van het gevoel.
  • Darmen: obstipatie, incontinentie.
  • Moeheid: moeheid in rust, snelle vermoeibaarheid.
  • Cognitie: geheugenstoornissen, concentratiestoornissen.

 
Oorzaken
De oorzaak van deze ontstekingen in de myeline schede is nog niet bekend. Er zijn wel een aantal theorieën. Een daarvan is dat de ontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie die alleen in een gematigd klimaat voorkomt. Aangezien de ziekte het meest voorkomt in die delen van de wereld waar er zo’n klimaat heerst, is MS volgens deze theorie absoluut niet erfelijk. (een beetje rare theorie)

Ondanks het grillige en onvoorspelbare verloop is MS toch te verdelen in vier vormen. Deze vier vormen zijn:

  • Benige MS.
  • De relapsing-remitting beloopsvorm.
  • De secundaire beloopsvorm.
  • De primaire beloopsvorm.

 
Ad 1) Benige oftewel de milde vorm van MS kent een lange periode zonder aanvallen. Tussen de aanvallen kan soms wel tien jaar of meer zitten. Bij deze vorm van MS komt dan ook geen ernstige invaliditeit voor. Ongeveer 10 % van de MS patiënten heeft deze milde vorm.

Ad 2) De relapsing-remitting beloopsvorm kenmerkt zich met aanvallen en een herstelperiode. Dat wil zeggen dat de periode van aanvallen afgewisseld wordt door, een periode van herstel. De beschadigde myeline die ontstaan is door de aanval wordt bijna helemaal hersteld. Aanvallen noemen we ook wel schub of exacerbatie. We spreken van een nieuwe aanval wanneer nieuwe klachten ontstaan of de oude klachten weer toenemen. Tevens moeten de klachten langer dan 24 uur aanwezig zijn en mag er geen sprake zijn van koorts of een infectieziekte. Griep, verkoudheid e.d. kunnen een nadelig effect hebben op MS.

Door de verhoogde lichaamstemperatuur kan er een aanval ontstaan. Deze vorm kan overgaan in de ernstigere secundaire progressieve beloopsvorm. Juist voor deze groep MS patiënten is het belangrijk dat ze snel aan de medicatie gaan, dit kan het ziekteproces met 30% vertragen. De komende jaren zullen er voor deze groep patiënten meerdere mogelijkheden ontstaan. Deze vorm komt voor bij 40 % van alle mensen met MS.

Ad 3) Secundaire beloopsvorm kenmerkt zich doordat het ziektebeeld geen herstelmomenten meer heeft. De ziekte krijgt langzamerhand steeds zwaardere kenmerken. Deze vorm komt bij 40% van de patiënten met MS voor.

Ad 4) De primaire beloopsvorm is de ergste vorm van MS. Hierbij zijn ook geen momenten van herstel en is de ziekte van af de eerste aanval meteen zeer progressief. Mensen die op latere leeftijd de eerste symptomen van MS krijgen lijden vaak aan de primaire progressieve beloopsvorm. Deze vorm komt bij 10% van de mensen met MS voor.

Het stellen van de juiste diagnose is een groot probleem bij MS. Omdat de toch al vage begin verschijnselen ook weer grotendeels over kunnen gaan is het voor de huisarts vaak niet voor de hand liggend om meteen aan MS te denken. Ook al word er gedacht aan MS dan is het voor de neuroloog ook moeilijk om met 100% zekerheid de ziekte vast te stellen. Een MRI-scan biedt hier voor de nieuwste en beste mogelijkheden.
 
Wat doet de fysiotherapeut
Fysiotherapie en lichamelijke oefeningen spelen een belangrijke rol bij het in een zo goed mogelijke staat houden van de soepelheid, kracht, coördinatie en balans van mensen met MS. Met name bij de behandeling van spasticiteit wordt veelvuldig gebruik gemaakt van fysiotherapie.

Lichamelijke activiteit van mensen met MS is lange tijd ontmoedigd. De oorzaak hiervan was de bij MS optredende vermoeidheid en de gevoeligheid van veel mensen met MS voor warmte. Geleidelijk is men erachter gekomen dat gebrek aan activiteit ook bij kan dragen aan vermoeidheid en zwakte. Beweging wordt momenteel gestimuleerd voor het verhogen van de fitheid en het gevoel van welbevinden en voor het vertragen van het verlies in spierfunctie. Uiteraard dient de lichamelijke activiteit op de juiste wijze gedoseerd te zijn om uitputting te voorkomen en tevens aangepast te zijn aan de lichamelijke mogelijkheden en beperkingen van de persoon met MS. Begeleiding door een fysiotherapeut speelt hierbij een belangrijke rol. In sommige gevallen wordt gebruik gemaakt van oefeningen in een zwembad om het lichaam koel te houden en een grotere variatie aan oefeningen mogelijk te maken. Er zijn geen aanwijzingen dat gedoseerd bewegen tot Schub( kortdurende wederopleving van een chronisch ziekteproces) leidt. Wel kan het door de verergering van de klachten tijdens een Schub nodig zijn om het fysiotherapieprogramma aan te passen of tijdelijk stop te zetten.


Op onze website maken wij, en derde partijen, gebruik van cookies.
Dit, om de diverse functionaliteiten op deze website mogelijk te maken, om inzicht te verkrijgen in het bezoekersgedrag op onze website.

Door op de ‘Akkoord’ button te klikken, gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies zoals omschreven in onze privacy- en cookieverklaring

Deze website maakt gebruik van:


Voor meer informatie kunt u onderstaande documenten bekijken: