RSI (Repetitive Strain Injury), of C.A.N.S. (Complaints Arm Neck Shoulders)

De laatste jaren is het fenomeen CANS (RSI) steeds meer op de voorgrond getreden in onze samenleving. Dit heeft als oorzaak dat het ziektebeeld steeds meer voorkomt. Een van de grootste oorzaken hiervoor is het toenemend gebruik van de computer. In Nederland zijn er onderhand 2,6 miljoen mensen die in het dagelijks leven veelvuldig gebruik maken van de computer. Dit is 40% van de beroepsbevolking. Daarnaast zijn er nog een miljoen mensen die geregeld gebruik maken van de computer. De verwachting is dat deze aantallen in de komende jaren nog behoorlijk zullen groeien.
 
RSI: “Door het verrichten van kort cyclisch werk worden dezelfde spieren, banden en pezen voortdurend eenzijdig belast; dit kan op den duur leiden tot klachten aan nek, schouder, arm en hand.”
(Zakwoordenboek der geneeskunde, Coëlho, Elzevier, 1997)
 
RSI of CANS?
RSI is een overkoepelende naam voor een aantal specifieke pees-, zenuw- en spiergerelateerde aandoeningen van de nek en de arm. Het laatste jaar wordt ook wel over de naam CANS gesproken omdat RSI de aandoening niet goed onderscheidt. Maar dit is nog zo nieuw dat RSI nog het meest gebruikte woord is. Vandaar gebruiken we hier de naam RSI/CANS. Een van de meest bekende voorbeelden is de muisarm. RSI is niet zo´n nieuwe aandoening als vaak wordt gedacht. Zo schreef een Italiaanse arts 300 jaar geleden over de schrijversziekte die hij constateerde bij veel notarissen en kantoorklerken. Hij beschreef dat deze mensen ontstekingen hadden aan pezen in de armen die veroorzaakt werden door het vele schrijven.
 
Symptomen
RSI/CANS ontwikkelt zich geleidelijk. Het sluipt er langzaam in.
Het verloop is grofweg in drie fasen in te delen. De klachten die hierbij ontstaan zijn gelegen in de nek, de schouder, de armen en in de handen.
 
Fase 1
Pijn tijdens het werk, lokale vermoeidheid, kramp, tintelingen en een doof gevoel. De klachten verdwijnen, als men stopt met werken, na enige rust. Klachten worden vaak niet serieus genomen.
 
Fase 2
Ook pijn na het werk, irritatie aan pezen en spieren, prikkelingen, slapeloosheid, krachtsverlies. De klachten verdwijnen na een avond of een weekend rust.
 
Fase 3
Zwelling, drukpijn, chronische pijn, functieverlies, veranderingen van huidskleur en temperatuur, doof en tintelend gevoel, aanhoudende en niet meer verdwijnende klachten (punt) en pijn zowel tijdens het werk als in de weekenden ( Pijn zowel tijdens het werk als in u vrije tijd).
 
Oorzaken
Er zijn meerdere theorieën over het ontstaan van RSI/CANS. De eerste is dat door een continu aanwezige belasting van een lichaamsdeel of groep spieren de doorbloeding van dit deel verslechterd. Als de doorbloeding verslechterd dan kunnen afvalstoffen minder goed worden afgevoerd. Als afvalstoffen niet goed worden afgevoerd ontstaat er een opeenhoping van deze afvalstoffen in het desbetreffende deel van het lichaam. Door het ophopen van afvalstoffen worden de pijnreceptoren in de spier geprikkeld wat spierpijn oplevert. Door deze spierpijn moet de spier zich meer aanspannen om zijn werk goed te kunnen doen. Door deze hoger wordende spanning neemt de doorbloeding nog meer af en zo belandt een persoon in een vicieuze cirkel.

Bij RSI/CANS is het zo dat men langdurig, steeds dezelfde, spiervezels belast. Deze kleine groep raakt op den duur al bij een lagere belasting snel vermoeid en wordt dus overbelast. Door deze herhalende overbelasting kan er op den duur weefselschade ontstaan waardoor er littekenweefsel ontstaat. Ook wordt uitgegaan van een combinatie van psychische en lichamelijke oorzaken. Dit model gaat er van uit dat stress en andere psychische klachten de spierspanning kunnen verhogen. Door deze verhoging is er weer hetzelfde effect als hiervoor is beschreven.
 
Waarom overbelasting bij iets dat zo weinig moeite kost?
Het klinkt raar dat een pees of spier overbelast kan raken door het bedienen van iets lichts zoals bijvoorbeeld een muis. Dit heeft dan ook niet te maken met de hoeveelheid kracht die men gebruikt bij het bedienen van de muis. De oorzaak ligt in de precisie van de coördinatie die nodig is om de muis te besturen. Om een voorwerp heel precies te bedienen gebruikt een lichaam vele spieren. Deze spieren moeten redelijk veel kracht leveren om een beweging coördinatief goed uit te voeren. Hierdoor ontstaat een behoorlijk hoge spanning in de spieren van de arm. Het is daarom belangrijk dat een persoon ontspannen achter de computer zit. Is dit niet het geval dan kan het zo zijn dat een persoon extra spanning in de spieren ontwikkeld.
 
Omgevingsfactoren
De omgeving waarin een persoon werkt heeft ook een grote invloed op het ontstaan van RSI/CANS. De werkplek moet geschikt zijn voor het werk dat men doet. Het mag niet zo zijn dat iemand een onnatuurlijke houding moet aannemen om zijn werk goed uit te kunnen voeren. Als dit wel het geval is dan moet de werkplek zodanig worden ingericht dat de persoon zo veel mogelijk wordt ontlast. Om een voorbeeld te geven: het is belangrijk dat de muis op een goede afstand ligt ten opzichte van de arm. Iemand die veel met de muis werkt hoeft dan niet te reiken naar de muis en belast daardoor zijn arm minder. Zo is het ook met het beeldscherm. Als een beeldscherm niet voor u staat maar naast u dan moet er gedurende het werk steeds opzij gekeken worden. Dit is onnatuurlijk voor de nek. Het is veel prettiger om het beeldscherm voor u te hebben. Zo ontlast men de nek, deze hoeft niet meer gedraaid te worden om op het scherm te kunnen kijken.
 
Hoe vermijd ik RSI/CANS?
Het voorkomen van RSI/CANS is niet altijd mogelijk. Je kan echter wel maatregelen treffen waardoor de risico’s voor het ontstaan van RSI/CANS minder worden. Hieronder staat hoe u dit zou kunnen doen.

• Werkorganisatie: Zorg er voor dat het werk dat u doet zo is ingedeeld dat er zo veel mogelijk afwisseling bestaat. Zo is het misschien mogelijk om de typactiviteiten af te wisselen met andere activiteiten. Op deze manier voorkomt u dat u te lang één en dezelfde activiteit uitvoert. Het heeft als bijeffect dat het werk niet te eentonig wordt.
• Werk en pauzes: zorg er voor dat het werk dat u doet niet te lang achter elkaar door gaat. Is dit niet te voorkomen doe dan geregeld een paar oefeningen tussendoor. Ook is gebleken dat een persoon veel meer en beter kan presteren als deze gedurende het werk zo nu en dan een pauze neemt. link naar oefeningen??
• Probeer de werkdruk niet te hoog te laten komen. Dit veroorzaakt alleen maar meer stress. Dit valt bijvoorbeeld te doen door goed te plannen waardoor er niet in te klein tijdsvak gewerkt hoeft te worden. Er zijn ook computerprogramma´s die om een ingestelde tijd een aantal oefeningen geven en je waarschuwen wanneer u te lang achtereen aan de computer hebt gezeten.
• Werkplek: De werkplek moet goed zijn ingericht. Door een verkeerde houding kan er veel sneller RSI/CANS en ander klachten ontstaan dan bij een goed ingerichte werkplek.

 
Behandeling
Bij de behandeling moet rekening worden gehouden met de fase waar de aandoening zich in bevindt. In de eerste fase kan een patiënt op de werkvloer behandeld worden. In latere fasen zal dit thuis of op de praktijk door de fysiotherapeut moeten gebeuren. Ook moet er bij de behandeling niet alleen gekeken worden naar de klachten die er op dat moment zijn maar ook naar de oorzaak waardoor de klachten zijn ontstaan.
 
Fase 1

• Het werk terugdraaien qua intensiteit.
• Inlassen van korte pauzes op gezette tijden.
• Zo veel mogelijk repeterend werk voorkomen.
• Overmatige arm en handbelasting voorkomen.
• Gedoseerde rust.
• Aanpassen van de werkplek.
• Start gedragsveranderingen.
• Sporten.

 
Fase 2

• Werk tijdelijk stoppen (bv. een of twee maanden).
• Daarna gelijke opbouw van de belasting.
• Aanpassen van de werkplek.
• Meer pauzes inlassen tijdens het werk.
• Sport en fysiofitness.

 
Fase 3

• Gedragsveranderingen. Fase drie wordt op de zelfde manier behandeld als fase twee alleen zal de patiënt voor langere tijd niet kunnen werken.

 
Klik voor meer informatie over RSI/CANS op deze link en bezoek de site van de: RSI